Taşeron firma bünyesinde bir kamu kurumunda çalışan emekçi, karıştığı (hırsızlık) hatasından ötürü mahpus cezası aldı.
Cezaevine gönderilen personel, işten çıkarıldı.
İhbar ve kıdem tazminatını talep eden emekçi, İş Mahkemesi’nin kapısını çaldı.
‘Mahkum edildi’ savunması
Davacı personel; iş mukavelesinin mutlaklaşan ceza sebebiyle feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davalıdan tahsilini talep etti.
Davalı şirket sahibi ise iş mukavelesinin davacının hırsızlık sebebiyle mahkum olması ve cezaevine girmesi sebebiyle kıdem tazminatı ödenmeksizin feshedildiğini lisana getirdi.
Mahkeme, davayı reddetti
Şirket, Toplu İş Sözleşmesi’nin 56/6 unsurunda yüz kızartıcı cürümlerden karar giyenlerin iş kontratlarının feshedileceğinin belirtildiğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini istedi.
Mahkeme, davanın reddine hükmetti.
Yargıtay ortaya girdi
Karara karşı, davacı taraf istinaf kanun yoluna başvurdu.
Bölge Adliye Mahkemesi, itirazın reddine hükmetti. Davacı mahkum personel bu kere kararı temyiz etti.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi emsal nitelikte bir karara imza attı.
‘Haklı bir sebep olsa bile…’
Kararda; emekçinin yalnızca iş mukavelesinin patron tarafından 4857 sayılı İş Kanunu’nun ahlak ve düzgün niyet kurallarına uymayan hallerin düzenlendiği 25/II unsurunda belirtilen sebeplerle feshedilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanamayacağı vurgulandı.
İşverenin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/I, 25/III ve 25/IV unsurundaki sebeplere dayalı olarak iş kontratını sonlandırması halinde haklı bir sebep olsa bile kıdem tazminatı ödemesi gerektiği belirtildi.
Emsal karar
Yargıtay kararında şöyle denildi:
“Belirtmek gerekir ki; iş yeri dışında ve iş yeri ile ilgisiz bir kabahatten ötürü mutlaklaşan kararın infazı çerçevesinde cezaevine girilmesi hali, İş Kanunu 25/IV çerçevesinde değildir. Mahkumiyet hali çalışandan kaynaklanmakta olup bir haftayı aştığı takdirde emekçiyi çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı neden vardır.
Zira, iş yeri dışında işyeri ile ilgisiz kabahatin infazı için işe devamsızlık kelam konusu olup devamsızlık iradi değildir. Emekçinin iş mukavelesinin zorlayıcı nedenlerle 25/III bendi uyarınca feshi halinde, patronun bildirim kaidesine uyma ya da ihbar tazminatı yükümlülükleri bulunmamaktadır.
Derhal fesih hakkı vardır. Lakin, az üstte açıklandığı üzere mülga 1475 sayılı yasanın 14’üncü hususu uyarınca kıdem tazminatının ödenmesi gerekir. Somut uyuşmazlıkta, davacının iş mukavelesinin iş yeri dışında işlediği kabahatler sebebiyle karar giymesi sebebiyle sonlandırıldığı, emekçinin cezaevine giriş tarihi 16.08.2015 olup toplam mahkumiyet müddetinin 6 yıl 4 ay olduğu ortadadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/III hususu uyarınca emekçiyi iş yerinde bir haftadan fazla mühlet ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıktığının kabulü gerektiği, bu durumda patronun derhal fesih hakkının olduğu lakin kıdem tazminatının ödenmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Fesih sebebi ile bağlılık unsuru de gözetilerek kıymetlendirme yapıldığında, fesih konusu yapılan hareketin doğruluk ve bağlılığa terslik ya da sadakat borcunun ihlali çerçevesinde ele alınması mümkün değildir.
Açıklanan sebeplerle, 26.10.1989-16.08.2015 tarihleri ortasında davalıya ilişkin iş yerinde geçen çalışması sebebiyle kıdem tazminatı ödenmesi gerekirken bu konunun gözetilmemesi kanunun açık kararına ters olduğundan kıdem tazminatının karar altına alınması için kararın bozulması gerekmiştir.”
